طراحی و اجرای سیستمهای مدار بسته پرورش ماهیان خاویاری

ماهیان خاویاری که استروژن نامیده می‌شوند و از خانواده تاس‌ماهیان‌اند، در شمار گونه‌های آبزی کم‌مانندی هستند که از پیشینه‌ای چندصدمیلیون ساله ـ که به عصر ژوراسیک بازمی‌گردد ـ برخوردارند؛ و در این فرایند، تکامل یافته و امروز به ما رسیده‌اند. رقم گونه‌های خاویاری، به ۲۷ گونه و زیرگونه در جهان تقسیم می‌شود که از این تعداد، ۵ گونه در دریای خزر زندگی می‌کنند؛ دریایی که به تنهایی ۹۳ درصد ذخایر ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده‌است.اما ارزش ماهیان خاویاری نزد مردم، نه برای استفاده از گوشت آن، که برای تخم آن است و شهرت‌اش نیز برای همین مروارید سیاه‌اش است. 5 گونه از ماهیان خاویاری ممتاز جهان در دریای خزر می‌زیند که به ترتیب کیفیت عبارتند از: «فیل ماهی»، «قره برون ایرانی»، «گُلد (چالباش روس)»، «شیپ» و «ازون برون».

تا امروز، حدود 27 گونه از ماهیان خاویاری شناسایی شده‌اند که برخی از بهترین و مناسب‌ترین آن‌ها برای پرورش و استخراج خاویار، عبارتند از:
فیل ماهی (ماهی خاویاری بلوگا): فیل ماهی که خاویار آن از باکیفیت‌ و محبوب‌ترین خاویارهای سراسر جهان است، به وفور در دریاچۀ خزر، دریای سیاه و آزوف یافت می‌شود. این ماهی می‌تواند در آب چاه یا رودخانه، پرورش یافته و محدودۀ دمایی بالا را تحمل کند. اگرچه شایان ذکر است که پرورش ماهی خاویار بلوگا به دلیل بلوغ دیررس و دورۀ پرورش طولانی آن، پرورش‌دهندگان را با محدودیت‌هایی در این زمینه مواجه می‌کند.
قره‌برون (تاس‌ماهی ایرانی): بعد از ماهی بلوگا، خاویار قره‌برون که اغلب در نواحی جنوب دریای خزر یافت می‌شود نیز بسیار ارزشمند است. بر خلاف فیل‌ماهی‌ها، تاس‌ماهی‌ ایرانی بلوغ زودرس و رشد سریعی دارد. به طوری که از گونۀ بالغ آن، می‌توان حدود 2 کیلوگرم خاویار استخراج کرد.
اوزون برون (دراکول): این ماهی نام‌آشنا که عمدتاً در دریاچۀ خزر، دریای سیاه و آزوف زندگی می‌کند، به دلیل بلوغ بسیار زودرس (در 6 سالگی) و بالا بودن میزان پروتئین گوشت و خاویار خود، از محبوب‌ترین گونه‌ها برای پرورش و تولید ماهی خاویاری محسوب می‌شود. به طور میانگین، از اوزون برون بالغ می‌توان حدود 5.1 کیلوگرم خاویار به دست آورد.
شیب (تاس‌ماهی شکم‌برهنه): بلوغ جنسی این نوع از تاس‌ماهیان که از دیگر گونه‌های محبوب برای پرورش ماهیان خاویاری به شمار می‌رود، حدود 9 الی 12 سال است. به طور میانگین، از ماهی شیب می‌توان حدود 2.2 کیلوگرم خاویار خوب استخراج کرد.
آسترای چالباش (تاس‌ماهی روسی): این گونه از ماهیان خاویاری، بومی دریای خزر بوده و عمدتاً در بخش‌های شمالی آن زندگی می‌کنند. میانگین خاویاردهی چالباش پرورشی نیز حدود 5 الی 3 کیلوگرم است.
ناگفته نماند که به علاوۀ گونه‌های مذکور، ماهیان دیگری نیز جهت پرورش و استخراج خاویار وجود دارند:
تاس‌ماهی سیبری؛
استرلیاد؛
ماهی خاویاری دورگۀ بستر (حاصل جفت‌گیری فیل‌ماهی و استرلیاد)؛